Akılcı İlaç Kullanımı Nedir?

Her bireyin klinik bulgusuna ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı; uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmesidir.

Uygun olmayan kullanım örnekleri

• İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı
• Klinik kılavuzlarda yer almayan ilaç seçimi
• Çoklu ilaç kullanımı
• İlacın yanlış şekilde ve yanlış yoldan kullanılması
• Başkasının ilacını kullanmak
• Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı
• Gereksiz antibiyotik tüketimi
• Gereksiz enjeksiyon önerilmesi
• Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı
• İlaç – ilaç etkileşimleri ve besin – ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi

Akılcı olmayan ilaç kullanımın zararları

• Hastaların tedaviden fayda görmesini azaltır
• İlaç etkileşimleri ile yan etki ihtimali artar ya da olumlu etki kaybolur
• Bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine neden olur
• Hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına sebep verir
• Tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur

Uygun kullanılmayan örnekler

1. Soğuk algınlığı ve grip, çoğunlukla kendi kendine iyileşebilen hastalıklardır. Antibiyotik alımını gerektirmezler. İyi bir bağışıklık sistemi bu tür hastalıkları yenebilir
2. Yüksek tansiyonun yaşandığı zamanlarda eşin ya da komşunun ilacının kullanılması
3. Doktora başvurmadan eczacının tavsiyesi ile ilaç kullanmak
4. Hiçbir ağrı kesici masum değildir. Gereksiz kullanılan ağrı kesiciler bazı mide ve böbrek rahatsızlıklarına sebebiyet verebilirler.
5. Antibiyotikler yalnızca bakteriler için etkilidir. Virüslere bağlı (Grip, Soğuk Algınlığı vb.) tedavi etmezler.
6. Antibiyotikler ateş düşürücü değildir. Antibiyotikler, hastalığın kaynağı olan bakteriyel enfeksiyonu ortadan kaldırdığı için ateşi düşürür.

Doğru Endikasyon Doğru İlaç Seçimi

Akılcı İlaç Kullanabilmek İçin Gerekenler;

• Hastanın sorununu tanımlaması,
• Hekim tarafından doğru tanının konulması,
• İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması,
• Tedavinin başarısının değerlendirilmesi

İlaç Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

• İlaçla tedavi uygulanacaksa uygun ilaçların seçimi,
• Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimlerin öngörülmesi,
• Her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin yazılması
• Güncel tanı ve tedavi kılavuzlarının esas alınması
• Hasta ve hasta yakını tedavi hakkında bilgilendirilmesi

*** Bu doküman, Sağlık Bakanlığı 23420 sayılı Hasta Hakları Yönetmeliği ile Amsterdam Bildirgesi’nde alınan kararlar çerçevesinde hazırlanmıştır.